Een buitenmuur uit baksteen schilderen

Een hydrofuge is een kleurloze behandeling om poreuze stenen, zoals metselwerk, waterafstotend te maken. Na een behandeling dringt het water niet meer in de steen, maar parelt het er af. Hierdoor blijft de gevel langer mooi (het vuil dringt er namelijk niet meer in) en verhoogt de isolatiewaarde.

De hydrofoberende (waterafstotende) werking van de behandeling blijft niet eeuwig duren, maar neemt met de jaren af.

Indien deze behandeling reeds enkele jaren geleden is uitgevoerd, kun je zonder problemen de gevel overschilderen.

• grondlaag: PRIMER P77

• afwerkingslaag: SUBLISATIN, SUBLIMAT of PASTIME

Gooi water tegen de muur en kijk wat er gebeurt.

Als de steen het water onmiddellijk opneemt, dan is de waterafstotende werking zo goed als verdwenen.

Parelt het water en loopt het naar beneden? Dan is de waterafstotende werking nog intact en ga je best niet zomaar overschilderen.

Verwijder eerst zo goed als mogelijk de oppervlakkige roest. Doe dit met een staalborstel of met grof schuurpapier (bijvoorbeeld korrel 60)

Ontstof en reinig vervolgens grondig met een doek en white spirit.

Plaats 3 lagen roestwerende verf FINIFER: dit is een éénpotsysteem (grond- en eindlaag), die verkrijgbaar is in alle kleuren.

Bij het schilderen met roestwerende verf is het belangrijk om de nodige laagdikte op te bouwen. De roestwerende eigenschappen zijn evenredig met de laagdikte van de verf. Hoe meer lagen je legt, hoe langer nieuwe roest uit blijft.

Besteed daarnaast ook voldoende aandacht aan de scherpe kantjes. Hierop wordt vaak minder verf aangebracht, maar dit zijn de eerste plaatsen waar roest terug zichtbaar wordt.

Na de voorbereiding met de roestwerende verf kun je desgewenst alles overschilderen met gevelverf.

Aflopend water langs de uiteinden van de zijkanten van de vensterbank veroorzaakt na verloop van tijd vuile strepen op de muur.

Dit kun je voorkomen door aan de uiteinden van de vensterbank siliconenreepjes te voorzien of arduinblokjes te lijmen. Deze begeleiden het water langs de voorkant van de vensterbank, zodat het niet langs de muur loopt.

Ingeval van silicone doe je best jaarlijks een controle en vervang je indien nodig.

Controleer eveneens of er aan de onderkant van de vensterbank een afdruipgeultje aanwezig is.

Afbladderende verf op een gevel kan verschillende oorzaken hebben:

> VOCHT IN DE ONDERGROND

• de muur was te vochtig op het moment dat er geschilderd werd

• opstijgend grondvocht

• vochtinfiltratie langs barsten of naden

• uitgezakte spouwmuurisolatie die een vochtbrug vormt tussen binnen- en buitenblad

• constructieproblemen zoals een lekkende dakgoot of problemen met afvoer van hemelwater

> AARD VAN DE CONSTRUCTIE

• Sommige constructies in metselwerk zijn permanent vochtig, zoals de muren van een ondergrondse garage, losse muren, schoorstenen, ...

> DE VOORBEREIDING BIJ DE SCHILDERWERKEN WAS ONTOEREIKEND

• er werd rechtstreeks geschilderd op een verpoederde ondergrond

• de gevel werd niet gereinigd (bv. niet-verwijderd mos)

Bij elk van deze problemen is het van belang om de juiste oorzaak te achterhalen en deze eerst aan te pakken voor zover mogelijk. Een grondige inspectie van de constructie en de afbladderende verflagen is hierbij nodig. Sommige problematieken die ervoor zorgen dat er te veel vocht in de muur komt, kun je niet zomaar oplossen met een constructie-ingreep. Voor deze toepassing kun je een verfsysteem voor vochtige muren toepassen: Epofix + Coating M30.

Achterhaal de oorzaak en pak deze eerst aan alvorens te herschilderen:

• Bekijk de afbladderende verflagen: komen die rechtstreeks los van de baksteen, of van de vorige laag? Hangt er verpoedering aan de afbladderende lagen? Zie je mosgroei onder de afgebladderde verf? ...

• Meet het vochtgehalte.

• Beoordeel de staat van de stenen en de voegen.

• Bekijk de constructie als geheel.

• Check de afwatering, regenpijpen, dakgoten, ...

• Kijk of er nergens barsten of voegen zijn waarlangs water kan insijpelen.

Op basis van de diagnose kan een verfsysteem worden voorgesteld:

• Ofwel eerst de constructiefouten herstellen, laten uitdrogen en dan herschilderen met klassiek verfsysteem (Subliprim + Sublimat of Sublisatin).

• Ofwel een verfsysteem toepassen voor vochtige muren (Epofix + Coating M30).

• Schilderen op moment dat de muren een vochtgehalte van < 30 % vertonen.

Het vochtgehalte op het moment van schilderen, is grotendeels bepalend voor de levensduur van de verf.

Kaleien is een oude verftechniek voor buitenmuren waarbij een dunne kalkpleister met een blokborstel wordt aangebracht. Deze verftechniek is de laatste jaren weer in opmars omwille van zijn authentiek en typisch uitzicht dat zeer goed combineert met bepaalde types woningen of muren.

Door de dikkere pleisterlaag kunnen ook oneffenheden worden gecamoufleerd, bijvoorbeeld stukken die nadien bijgemetst werden in een andere steen of herstellingen aan de muur.

Kaleien kun je op verschillende manieren:

• ofwel met een dikke kalkpleister als grondlaag en een afwerking met een authentieke kalkverf (de kalkpleister kun je ook gewoon achterwege laten).

• ofwel met een modernere 'kaleilook', een gekorrelde matte gevelverf die het uitzicht van kalei benadert, maar niet de typische kleurzweem geeft zoals bij echte kalkverf.

> AUTHENTIEKE KALKVERF

CALIME is een authentieke kalei met een typisch levend kalkeffect. Onder Calime kun je eventueel een grondlaag C83 plaatsen. Dit is een vullende kaleimortel waarmee je de structuur van de stenen en de voegen kan vullen. Dit systeem lijkt het meest op de originele kalei zoals die vroeger vaak werd toegepast. De kaleimortel zorgt ervoor dat oneffenheden worden dicht geschilderd.

TIP: Om de verwerkingstijd te verlengen bij het plaatsen van C83 of Calime op poreuze bakstenen muren, sproei je de muur eerst nat met een tuinslang.

> MATTE, GEKORRELDE GEVELAFWERKING

PASTIME is een matte, gekorrelde gevelafwerking op acrylaatbasis. Het uitzicht is mineraal, maar dan zonder de typische kleurschakeringen die je bij kalei op kalkbasis ziet bij vocht of regenweer. Pastime wordt geplaatst in 1 à 2 lagen op een grondlaag SUBLIPRIM of PRIMER P77 (op licht verpoederde ondergrond).

TIP: Zowel Calime, C83 als Pastime breng je aan met een specifieke blokborstel, de Nestalgiekwast. Subliprim en Primer P77 kun je met de rol aanbrengen. De producten smeer je best horizontaal uit, in rijen van enkele bakstenen. Gebruik de voegen als aflijning, zo krijg je geen overlappingen. Schilder niet in vlakken zoals bijvoorbeeld een binnenmuur.

Vergewis je er vooraf van dat de gevel voldoende uitgedroogd is en of er nergens vochtproblemen zijn. Een vochtmeter kun je ontlenen in je colora-winkel.

> DROGE MUREN

• grondlaag SUBLIPRIM

• 1 à 2 afwerkingslagen: SUBLISATIN, SUBLIMAT of PASTIME

> ONDER DE GRONDWATERKERINGOnder de grondwaterkering pas je best een aangepast verfsysteem toe:

• grondlaag EPOFIX

• afwerkingslaag COATING M30, daarna eventueel mee afgewerkt met de rest van de gevel

Let op als je onder de grondwaterkering wil doorschilderen.

De stenen onder die grondwaterkering zijn permanent vochtig door grondvocht. Een klassiek verfsysteem zal hierop afbladderen. Gebruik voor deze strook een aangepast verfsysteem voor natte muren: EPOFIX+ COATING M30

Op een heel glad en niet poreus oppervlak hechten de meeste verven niet zo goed. Deze ondergronden zijn nochtans perfect schilderbaar, mits een grondige voorbereiding en een correcte hechtingsprimer.

> HECHTINGSLAAG

Plaats een laag STUCPRIMER EPOXY om een goede hechting te bekomen op het geglazuurde oppervlak. Deze grondlaag bevat bovendien een kleine korrel waardoor de verwerking van de kalei vlot verloopt.

> AFWERKING

Werk af naar keuze met authentieke kalei op kalkbasis CALIME, of het gekorrelde PASTIME, met mineraal uitzicht, maar zonder de typische kleurschakeringen van Calime bij beregening.

Geglazuurde gevelstenen zijn perfect schilderbaar als je gebruik maakt van een specifieke hechtingsprimer.

STUCPRIMER EPOXY is een perfecte keuze als je nadien afwerkt met een kalei-systeem. Werk je af met een effen gevelverf, dan kun je ook OMNIPRIM EXTREME of EPOFIX gebruiken. EPOFIX kies je ingeval de voegen verpoederd zijn.

> OP DROGE MUREN

• Verwijder de loskomende bitumen volledig. Dikwijls lukt dit gewoon met een steekmes omdat de lagen los zitten. Resten kun je verwijderen met een verfafbijter zoals PAINT'OFF CLASSIC. Zo verklein je de kans dat er bruine vlekken doorheen de verf komen.

• Plaats vervolgens twee isolerende grondlagen

  EPOMUR om doorslag van bitumenresten te vermijden.

• Werk af met 2 lagen acrylaatverf SUBLISATIN of SUBLIMAT.

> ZWARTE AFWERKING

• Indien je kiest voor een zwarte gevelverf, dan kun je die isolerende grondlaag Epomur achterwege laten. Eventuele doorslag van bitumen valt dan toch niet op.

• Breng in dat geval een fixeerlaag EPOFIX aan en werk af met 2 lagen SUBLIMAT of SUBLISATIN

> VOCHTIGE MUREN

Vochtige muren zijn enkel af te werken in donkere kleuren en twee lagen Epomur onder Coating M30 is geen goed idee. Werk daarom als volgt:

• Voorbereiden en een grondlaag EPOFIX plaatsen.

• Werk vervolgens af met 2 lagen COATING M30 of 1 laag COATING M30 + 1 laag SUBLIMAT of SUBLISATIN

Bitumen kan voor een bruine doorbloeding zorgen doorheen de verf. Het is dus belangrijk om eerst de oude lagen zo goed als het kan te verwijderen. Plaats daarna 2 isolerende grondlagen die een barrière vormen en doorslag van kleurstoffen vermijden.

Een muur in baksteenmetselwerk moet droog zijn voor je die schildert. Indien de muur té veel vocht bevat, dan zal het schilderwerk vroegtijdig afbladderen, meestal na 1 of 2 jaar. Het vochtgehalte van de muur op het moment dat je de schilderwerken aanvangt, is bepalend voor de levensduur van de verf.

Vroeg in het voorjaar en laat in het najaar zijn de muren over het algemeen nog te vochtig om te overschilderen. Ook de weersomstandigheden op het moment van de schilderwerken hebben belang. De temperatuur mag eigenlijk niet lager dan 10 °C zijn, en al helemaal niet lager dan 5 °C, want dan droogt de verf helemaal niet meer.

Al is de temperatuur overdag misschien nog hoger dan 10 °C, ook tijdens de uren na het aanbrengen van de verf moet de temperatuur voldoende hoog zijn om een goede droging te kunnen verzekeren. Ook de luchtvochtigheid is belangrijk: bij zeer hoge luchtvochtigheid kan de verf niet drogen.

Schilder steeds in een droge periode op een droge muur. Twijfel je, meet dan het vochtgehalte in de muur met een vochtmeter. Die kun je ontlenen in de colorawinkel. Meet op verschillende plaatsen en op verschillende tijdstippen.

Hou rekening met de weersomstandigheden en de temperatuur op het moment van schilderen en daarna. De temperatuur zakt best niet onder 10 °C tijdens het schilderen en ook niet de uren na het schilderen.

Ook de gebruikte verfsoort speelt een rol. De klassieke watergedragen gevelverven (op acrylaatbasis) zoals Sublisatin of Sublimat zijn niet geschikt om te schilderen in het vroege voorjaar of late najaar.

Voor het schilderen op tijdelijk vochtig metselwerk werd NOVAMUR ontwikkeld. Deze verf is geschikt voor zowel nieuwbouw (die nog te veel vocht bevat om met gewone gevelverf te schilderen) als voor het schilderen buiten het schilderseizoen (herfst, winter).

NOVAMURis een verf op solventbasis, die wordt geplaatst in combinatie met een grondlaag EPOFIX.

De meeste Vlaamse woningen zijn voorzien van spouwmuren. Deze muren bestaan uit een dubbele muur: enerzijds de binnenmuur, anderzijds de buitenmuur, en daartussen een open ruimte, de spouw. Deze spouw voorkomt dat vocht vanuit de buitenmuur naar de binnenmuur kan trekken.

Bij heel oude woningen is er geen spouw aanwezig, maar waren de muren wel dikker. Toch kan het voorkomen dat bij hevige slagregen ook de binnenmuren nat worden.

Een kleurloze behandeling met hydrofuge maakt de muur waterafstotend waardoor het probleem van de regendoorslag is opgelost.

Merk wel dat een hydrofuge niet geschikt is voor muren met opstijgend grondvocht. Hier zijn andere producten of behandelingen noodzakelijk.

Als na controle en inspectie blijkt dat er geen opstijgend grondvocht is, kun je RAINBLOCK als hydrofuge gebruiken.

• RAINBLOCK GEL: een watergedragen gel, eenvoudig in voldoende laagdikte aan te brengen door de gelstructuur.

• RAINBLOCK CLASSIC: een solventgedragen alternatief: dit product is dunner en meer geschikt om in te nevelen (lage druk) met bijvoorbeeld een tuinsproeier.

Breng de RAINBLOCK aan van beneden naar boven tot verzadiging. De muur moet droog zijn op het moment dat de behandeling plaatsvindt. Een natte muur kan geen product opnemen.

Het kan gebeuren dat je ook regendoorslag krijgt in een klassieke spouwmuur. Waarschijnlijk is de spouw dan op één of meerdere plaatsen onderbroken en krijg je een overbrugging tussen binnen- en buitenblad. Het vochtprobleem binnen is dan zeer plaatselijk. Dergelijke overbrugging in de spouw kan verschillende oorzaken hebben, zoals mortelresten in de spouw, uitgezakte spouwmuurisolatie, ...

Kamp je met een dergelijk probleem, dan zul je eerst het probleem moeten opsporen en herstellen alvorens een vochtwerende behandeling aan te brengen. Raadpleeg bij twijfel een specialist.

Je kunt uiteraard ook opteren voor een regendichte bekleding van de gevel die het meest aan slagregen onderhevig is. Waterdichte panelen of leien zijn hier een mogelijke oplossing.

Vergewis je in ieder geval van de oorzaak van het vochtprobleem en behandel dan gepast.

Losse tuinmuurtjes in baksteenmetselwerk zijn meestal natte muren. Een meting met de vochtmeter bevestigt dit meestal.

Schilder dergelijke muurtjes daarom in een specifiek verfsysteem voor vochtige muren:

• grondlaag: EPOFIX

• afwerking: 2 lagen COATING M30

Als alternatief kun je eventueel ook afwerken met 1 laag COATING M30 en 1 laag SUBLISATIN, SUBLIMAT of PASTIME.

Plaats dit verfsysteem niet indien er nog oude afbladderende verflagen op de muur aanwezig zijn. Verwijder afbladderende verf vooraf door af te bijten met een afbijtmiddel, PAINT'OFF, of door af te stralen via een andere methode.

De functie van een spouwmuur is het vermijden van vochtdoorslag. Daarnaast heeft het ook een isolerende werking. Vanaf ongeveer 1960 werden alle nieuwbouwwoningen voorzien van spouwmuren. Bij huizen gebouwd in de decennia daarvoor kan er een spouwmuur zijn, maar dit werd toen zeker nog niet overal toegepast. Huizen die nu 100 jaar oud zijn, hebben zeker géén spouwmuur.

Ongeveer 1/3 van de spouw werd geïsoleerd, de overige 2/3 zorgt voor de verluchtende werking en om te vermijden dat de koude buitenmuren contact maken met de binnenmuren.

Door deze ruimte te isoleren, kun je ervoor zorgen dat de warmte binnen blijft. Zo spaar je veel energie en neemt het wooncomfort toe.

Een muur waarvan de spouw volledig geïsoleerd is, kan dus nog nat worden langs de buitenkant, maar zal niet meer uitdrogen via de spouw. Dat betekent dat een na-geïsoleerde spouwmuur bij regenweer of in het koude seizoen langer nat zal blijven staan in vergelijking met niet na-geïsoleerde spouwmuren. Het is daarom belangrijk dat een eventuele verflaag op de gevel de muur niet volledig 'afsluit', maar dampopen genoeg is zodat het vocht uit de muur kan ontsnappen.

Voor het schilderen van na-geïsoleerde spouwmuren zijn dan ook enkel verfsystemen toegelaten met een hoge waterdampdoorlaatbaarheid. Een klassieke acrylaatgevelverf komt hiervoor niet in aanmerking.

Om de kans op vorstschade bij overschilderen van de muren tot een minimum te beperken, maak je best gebruik van een dampopen verfsysteem.

Werk de muur af met een dampopen verfsysteem:

• grondlaag: SOL-SILICAT PRIM

• afwerklaag : SOL-SILICAT MUR

Sol-silicat Mur is een dampopen minerale verf, die droogt door verkiezeling met de ondergrond. Dit verfsysteem laat toe dat water in de vorm van waterdamp uit de muur kan ontsnappen doorheen de verflaag.

Soms gebeurt het dat bepaalde stenen vorstschade vertonen, nà het na-isoleren. Omdat de stenen door de isolatie het water langer ophouden, kunnen er bij vriesweer stukjes afvriezen. Bij een goede kwaliteitsbaksteen zou dit niet mogen gebeuren, maar afhankelijk van het lot kan het wel eens voorkomen dat het bakproces van de bakstenen niet optimaal was. Indien niet alle vochtgevoelige bestanddelen verdwenen zijn tijdens het bakken, kan dit wel eens voorkomen.

Vorstgevoelige stenen zijn over het algemeen iets lichter van kleur en ook iets zachter. In de praktijk is dit echter moeilijk op voorhand te detecteren. Als verffabrikant kunnen we dan ook nooit garantie geven indien blijkt dat het afbladderen van de verf eigenlijk de steen is die afschilfert door vorstschade.